CANTI POPOLARI SICILIANI

CANTI POPOLARI SICILIANI

ESTRATTO DAL LIBRO DI ANGELA ZAMBITO "SOTTO LA POLVERE DEL TEMPO"

I canti si diffondevano assai facilmente e rapidamente tra il popolo e non solo esprimevano sentimenti d’amore, ma anche sensazioni di dolore, speranza, passione, sdegno e religiosità ed erano, talvolta, soffusi di malinconia, ironia e sarcasmo. Questo è il motivo per cui le canzoni popolari hanno un alto valore storico–documentario, perché sono testimonianza del modo di vivere e di pensare di un tempo che fu, al di là del valore artistico che pure, almeno per alcune, è notevole.




E vui durmiti ancora

Lu suli è già spuntatu’ntra lu mari
e vui biddruzza mia durmiti ancora;
l’aceddri sunnu stanchi di cantari
e affriddateddri aspettanu cca’ fora,
sutta ‘stu barcuneddru su’ ammucciati
e aspettanu quann’è ca v’affacciati!

Lassati stari, nun durmiti chhiù,
ca ‘mmezzu a iddri dintra ‘sta vaneddra
cci sugnu puru iu c’aspettu a vui,
pi vidiri ‘sta facci accussì beddra,
passu cca fora tutti li nuttati
e aspettu sulu quannu v’affacciati.

Li sciuri senza vui nun ponnu stari,
su’ tutti cu la testa a pinnuluni
e ognunu d’iddri nun voli sbucciari,
si prima nun si grapi ‘stu barcuni.
Supra ‘stu barcuneddru su’ pusati
e aspettanu quann’è ca v’affacciati!

Lassati stari, nun durmiti chhiù,
ca ‘mmezzu a iddri dintra ‘sta vaneddra
cci sugnu puru iu c’aspettu a vui,
pi vidiri ‘sta facci accussì beddra,
passu cca fora tutti li nuttati
e aspettu sulu quannu v’affacciati.


Mi votu e mi rivotu

Mi votu e mi rivotu suspirannu,
passu la notti ‘ntera senza sonnu
e li biddrizzi to’ vaiu cuntimplannu
e di la notti ‘nsina quannu è jornu.

Pi tia nun pozzu ora cchiù durmiri,
paci nunn’havi no ‘st’afflittu cori!
Ti l’haiu dittu ca t’haiu a lassari,
quannu la vita mia finisci e mori!
                
Palumma ca camini mari mari
ferma’ quantu ti dicu du’ paroli,
quantu ti tiru ‘na pinna di ‘st’ali,
quantu fazzu ‘na littra a lu me amuri.

Li littri ti li mannu a tri e a dui,
risposta ca di tia ‘unn’haiu mai,
o chi si persi la carta pi vui
o puramenti scriviri nun sai.

Mi votu e mi rivotu suspirannu,
passu la notti ‘ntera senza sonnu…



La virrineddra

Accattari vurria ‘na virrineddra,
di notti la to porta spirtusari
pi vidiri, gioia mia, quantu si’ beddra
quannu ti spogli, prima di curcari.
 
Ma speru ca nun fussi’ ‘ccussì beddra,
ca l’occhi me’ putissiru annurvari!
Lassa la porta misa a spaccazzeddra,
ca iu stanotti ti vegnu a truvari!

Comu putiti dormiri suliddra,
ca l’umbra stessa vi fa ‘mpaurari?
Sacciu ca siti tantu scantulina,
ca l’occhi nun v’arditi di guardari.

Ma si vinissi ‘a sira tarduliddru
e la matina pi v’arrisvigliari,
ca si lu lettu vostru è strittuliddru
cca’ cc’è lu pettu miu p’arripusari.


La schetta scunsulata

Mammuzza sidici anni li passavu,
sugnu trasuta nni li dicissetti,
arrivannu a ‘ss’età li donni schetti,
schetti nun ci putemu stari cchiù!

Comu lu vuliti sentiri
ca m’at’a maritari?
Com’è c’aviti a fari,
cci at’a pinsari vu’!

Nunn’è ca m’at’a diri aguannu ‘un pozzu,
ca mancanu li grana pi la spisa,
la doti l’haiu sutta la cammisa
e appena dicu sì, lu zitu è cca’!

Videmu chi dirriavu,
si mi nn’avissi a ghiri,
la genti v’hann’a diri
ca cci curpati vu’!





Vinni la primavera

Vinni la primavera
li mennuli su’ sciuri,
a mia focu d’amuri
lu cori m’addummò!

Si maritau Rosa
Sariddra e Pippineddra
e iu ca sugnu beddra
mi vogliu marità.

L’aceddri s’assicutanu
facennu discurseddri,
oh, quantu cosi beddri
ca mi fannu suspirà!

Si maritau Rosa
Sariddra e Pippineddra
e iu ca sugnu beddra
mi vogliu marità.

Oh, quanti beddri giuvani
ca tessinu ‘sta strata,
nuddru di ‘na taliata
digna la casa me.

E iu tra peni e lacrimi
distruggiu la me vita,
mi vogliu fari zita,
mi vogliu marità!

Si maritau Rosa
Sariddra e Pippineddra
e iu ca sugnu beddra
mi vogliu marità.


La vinnigna

È arrivata la vinnigna
la staggiuni di l’amuri,
mentri cogliu ‘nni la vigna
‘nnu me cori nasci un sciuri.
Lu sciuriddru nicu nicu
manu manu s’ingrannisci,
lu me cori nun capisci
s’iddru è amuri o zoccu è!

E comu haiu a fa’,
e comu haiu a fa’,
ca notti e jornu
nun pozzu cchiù sta’?
La testa mi gira,
mi vota e firria,
comu firriava
‘na vota a mammà!

Cc’è un picciottu ca talia
‘nsiccu ‘nsiccu e po’ m’arridi,
mentri linchiu li panara,
mi va a duna un puzzuluni,
     iu m’arrassu e iddru ‘ncugna,
semu tutti a canciafila;
‘nta ‘u me cori tanti pugna
sentu forti, ma pirchì?

E comu haiu a fa’,
e comu haiu a fa’,
ca notti e jornu
nun pozzu cchiù sta’?
La testa mi gira,
mi vota e firria,
comu firriava
‘na vota ‘a mammà!


La pampina di l’uliva

E la pampina di l’uliva,
di l’uliva la pampina.
Veni lu ventu e la cutulia,
la cutulia, cascari la fa!
Veni lu ventu e la cutulia,
la cutulia, cascari la fa!

E la zagara di l’aranci,
di l’aranci la zagara.
È adurusa e prizziusa
di l’aranci la zagara!
È adurusa e prizziusa
di l’aranci la zagara!


Paci facemu

Cu ti lu dissi ca t’haiu a lassari,
megliu la morti e no chistu duluri.

Paci facemu, oh nicareddra mia,
sciatu di l’arma mia, l’amuri miu si’ tu!

Lu veru amuri lu fici cu tia,
ma tu, schifiusa, ti sta’ scurdannu a mia!

Paci facemu, oh nicareddra mia,
sciatu di l’arma mia, l’amuri miu si’ tu!

Cu ti lu dissi a tia biddricchia,
ca lu cori mi sgricchia a picca, a picca!

Paci facemu oh nicareddra mia,
sciatu di l’arma mia, l’amuri miu si’ tu!



Nicuzza

Sutta la to finestra
cci siminasti sciuri
e doppu cincu misi
garofani sbucciaru.

Su’ tutti bianchi e russi
comu la to facciuzza,
beddra tu si’ Nicuzza
comu li sciuri to’.

Nicuzza duci, Nicuzza beddra
dunami dunami ‘na vasateddra!
Amuri miu, gioia di l’arma
di lu me cori lu focu carma!
 
Sugnu capaci pi tia suffriri,
s’un c’è dumani è meglio muriri!
Siddru pi zitu tu scegli a mia,
iu ti maritu quannu vo’ tu!

Tra tanti spasimanti
sciglisti a mia pi zitu!
Chi gioia ca mi dasti,
mi sentu to maritu!

Nicuzza ‘nzuccarata
dammi ‘na vasateddra!
Gioia quantu si beddra,
la vita mia si’ tu!

Nicuzza duci, Nicuzza beddra
dunami, dunami ‘na vasateddra!
Amuri miu, gioia di l’arma
di lu me cori lu focu carma!
 
Sugnu capaci pi tia suffriri,
s’un c’è dumani è meglio muriri!
Siddru pi zitu tu scegli a mia,
iu ti maritu quannu vo’ tu!

L’amuri chi ti portu

L’amuri chi ti portu è cosa granni,
cridiri nun lu poi sciammuzza mia,
ogni mumentu mi pari cent’anni,
quannu scura lu jornu e ‘un viu a tia.
Levami di ‘sti peni e di ‘st’affanni,
ca si cueta la me fantasia;
beddra, si si’ fidili e nun m’inganni,
tu ha’ statu e tu sarai l’amanti mia!
Beddra, si si’ fidili e nun m’inganni,
tu ha’ statu e tu sarai l’amanti mia!

Focu chi duni focu a lu me cori,
sempri ‘mmezzu l’affanni e li deliri,
comu mi manchi tu ‘stu corpu mori
‘mmezzu di tanti guai, peni e martiri.

Ti pregu, beddra, senti ‘sti palori,
fammillu pi ‘na vota ‘stu piaciri,
fammi patruni di ‘sti gran tisori
e nun mi fari cchiù mali a patiri!
Fammi patruni di ‘sti gran tisori
e nun mi fari cchiù mali a patiri!


Mariuzza

Sugnu darré la porta Mariuzza,
nun sacciu siddru dormi o si’ viglianti,
du’ uri ca t’aspettu cca’ davanti
e tu crudeli ‘unn’affacci ma’!

Affaccia Mariuzza,
ca ‘un pozzu stari cchiù,
ca si stanotti moru
la causa si’ tu!

Cusà ti la livasti la cammisa
e si’ curcata ‘nti ‘ssu biancu lettu,
lu lustru chi ti manna lu to pettu,
cchiù beddru è di lu suli di l’esta’!

Susiti  Mariuzza,
ca ‘un pozzu stari cchiù,
ca si stanotti moru
la causa si’ tu!

L’amuri chi ti portu è cosa granni,
ca pi li to biddrizzi spinnu e bramu,
iu notti e jornu Mariuzza chiamu,
tu ti fa’ surda e nun rispunni a mia!

Rispunni Mariuzza,
ca ‘un pozzu stari cchiù,
ca si stanotti moru
la causa si’ tu!

Aprimi la porta, ‘un t’affruntari,
quantu ‘ssi to’ biddrizzi guardu un pocu,
tu sula po’ astutari lu me focu,
si cu ‘a vuccuzza to mi dici si’!

Aprimi Mariuzza,
ca ‘un pozzu stari cchiù,
ca si stanotti moru
la causa si’ tu!


Sciuri, sciuri

Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!
Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!   

Sciuri di gersuminu arrampicanti,
nun cantu né pi amuri, né pi amanti,
nun cantu né pi amuri, né pi amanti,
ma cantu pi svariarimi la menti!

Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!
Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!   

Sciuri di rosi russi a lu sbucciari,
amaru l’omu ca fimmini cridi,
amaru cu si fa supraniari,
lustru di paradisu nun nni vidi!


Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!
Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!   

Ammatula t’allisci e fa’ cannola,
ca beddra ti cci hav’a fari la natura,
lu santu ch’è di marmaru nun suda,
è bonu pi purtari a sipurtura!

Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!
Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!

Sciuri di menta sicca e paparina,
l’omini comu a vui ‘ccussì cafuna,
l’omini comu a vui ‘ccussì cafuna,
nni li stricamu sutta li tappina!

Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!
Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!

Me soggira mi dissi va’ a travaglia
e nun mi fari patiri a me figlia,
quannu t’ha detti iu era ‘na quaglia
e tu mi la ‘rriducisti ‘na gradiglia!

Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!
Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!     

Mi vogliu sciarriari cu me matri,
pirchì mi fici accussì curtuliddra,
‘mmezzu li longhi nun ci pozzu stari,
ca tutti m’inciurianu nanuliddra!

Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!
Sciuri, sciuri, sciuri di tuttu l’annu
l’amuri ca mi dasti ti lu tornu!




E la luna ‘mmezzu ‘u mari

E la luna ‘mmezzu ‘u mari,
mamma mia m’ha’ maritari!
Figlia mia a cu t’ha’ dari?
Mamma mia pensacci tu!

Si ti dugnu un carritteri,
iddru va, iddru veni,
lu carrettu ‘n manu teni,
si cci acchiana la fantasia
la carruzzia la figlia mia!

Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Figlia mia a cu t’ha’ dari?
Mamma mia pensacci tu!

Si ti dugnu ‘u scarpareddru,
iddru va, iddru veni
e la lesina ‘n manu teni,
si cci acchiana la fantasia
la lisinia la figlia mia!

Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Figlia mia a cu t’ha’ dari?
Mamma mia pensacci tu!

Si ti dugnu un falignami,
iddru va, iddru veni
lu marteddru ‘n manu teni,
si cci acchiana la fantasia
la martiddria la figlia mia!

Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Figlia mia a cu t’ha’ dari?
Mamma mia pensacci tu!

Si ti dugnu un muraturi,
iddru va, iddru veni
la cazzola ‘n manu teni,
si cci acchiana la fantasia
la cazzulia la figlia mia!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Figlia mia a cu t’ha’ dari?
Mamma mia pensacci tu!

Si ti dugnu un vucceri,
iddru va, iddru veni
la sazizza ‘n manu teni,
si cci acchiana la fantasia
la sazizzia la figlia mia!

Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Oh mammà, mi vogliu marita’!
Figlia mia a cu t’ha’ dari?
Mamma mia pensacci tu!


Quant’è ladia la me zita

Quant’è ladia la me zita
tutta fradicia e purrita!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Mala nova di la so vita,
quantu è ladia la me zita!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi i capiddri tisi tisi,
pi spiduglialli cci voli un misi!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi l’occhi comu un pirtusu,
unu apertu e l’atru chiusu!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi lu nasu quantu un pagliaru,
quannu chiovi mi cci arriparu!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi l’aricchi granni granni,
parino chiddri di ‘n elefanti!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi la vucca quantu un casciuni,
cci trasi e nesci un pistuluni!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi li spaddri a chirichicò,
una fa sì e l’atra fa no!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Lu so pettu è quantu ‘na giarra,
oh chi piccatu lu latti chi sbarra!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi la panza quantu ‘na vutti,
quannu camina fa ridiri a tutti!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Havi li gammi di ferru filatu,
quannu camina li jetta di latu!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Ma dinari nn’havi assai,
ca cummoglianu li guai!

E beddra è,
cchiù beddra d’iddra nun ci nn’è!

Cci vulissi l’estrema unzioni,
pi definiri ‘sta situazioni!


E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!

Perciò pregu la Madonna,
d’accurzaricci li jorna!

E ladia è,
cchiù ladia d’iddra nun ci nn’è!


La zita ‘ngrasciata

Sugnu cuntenti ca mi fici zitu
cu ‘a  figlia do zu Decu Busunaru,
nun passa tantu tempu e mi maritu,
chi festa ‘ddra jurnata ‘un ci sarà!
La me zita è picciliddra
e pirchissu so’ filici,
quarant’anni già li fici
a lu jornu vintitrì!

Havi ‘na gamma curta e ‘n’atra longa,
quannu camina pari un murtareddru,
si cci viditi ‘ddr’angulareddru,
cci nesci quasi un parmu e forsi cchiù!
La me zita è picciliddra,
iddra è tutta prisuntusa,
cu la testa so tignusa,
cchiù fanatica si fa!

La vucca picciliddra e nicareddra
cci capa un guastiddruni sanu sanu,
pali di furnu parinu li manu,
li vrazza quattru canni e forsi cchiù!
La me zita è picciliddra,
iddra è tutta ca s’annaca,
‘un ci senti e si ‘mmiriaca
tuttu ‘u jornu e forsi cchiù!

 ‘Mpiatta la pasta cu ‘i piatta lordi
e quannu mancia, mancia cu li manu
e havi ca nun si lava lu taganu
di l’unnumani ca si marità!
So mammuzza mi diciva
chi picciotta sapurita,
‘na picciotta cchiù pulita
nni ‘stu munnu nun ci nn’è!
Nimica di la scupa a tuttu lussu,
teni la casa comu un fumiraru
e nni lu grasciu di lu cufularu
chiantari si cci po’ basalicò!
Chi martiriu e chi alligrizza
stari allatu di me muglieri, 
si ‘un mi veni lu culeri,
chi miraculu sarà!

          
Lu sciccareddru

Avia u’ sciccareddru,
com’era sapuritu,
a mia mi l’ammazzaru,
poviru sceccu miu!

Chi beddra vuci avia,
pariva un gran tinuri,
sciccareddru di lu me cori,
comu iu t’haiu a scurdari!

Quann’arragliava facia
Io… io… io…
Sciccareddru di lu me cori,
comu iu t’haiu a scurdari!

Quannu vidia un cumpagnu,
subitu lu sciavurava
e po’ l’accarizzava
cu tanta caritati!

Chi beddra vuci avia,
pariva un gran tinuri,
sciccareddru di lu me cori,
comu iu t’haiu a scurdari!


A lu mercatu

Haiu jutu a lu mercatu
a ‘ccattari un puddricinu!
Ciricicì fa ‘u puddricinu,
‘u puddricinu fa ciricicì,
quannu lu chiamu nun voli vinì!
Gaddruzzu – curucucù.
Gaddrina – caracacà.
Purciddruzzu – gru-gru-gru.
Sciccareddru – io – io –io.
Gattareddru – miau – miau.
Vaccareddra – mu – mu – mu.
Papareddra – eddra – eddra.
Chitarra – arra – arra.
Trummetta – perepepé.
Friscalettu – ettu – ettu.
Mandulinu – inu – inu.
Bummuliddru – iddru – iddru.
Trattureddru – eddru – eddru.


Li beddri pira

Comu si li cuglieru li beddri pira,
tirollallà, tirollallallà!
E comu cci acchianaru senza scala,
tiro’ tiro’ llallà!

A l’acchianari cci appiru furtuna,
tirollallà, tirollallallà!
E a lu scinniri si stuccà la rama,
tiro’ tiro’ llallà!

E nun ti mariti no,
e nun ti mariti no,
e nun ti mariti no,
schetta ha’ a ristari tirollallà!

E cu doti e senza doti,
e cu doti e senza doti,
e cu doti e senza doti,
schetta ha’ a ristari tirollallà!

Pi ghiri appressu a tia persi lu sceccu,
tirollallà, tirollallallà!
E ora a cu diavulu accavarcu,
tiro’ tiro’ llallà!

E nun ti mariti no,
e nun ti mariti no,
e nun ti mariti no,
schetta ha’ a ristari tirollallà!

E cu doti e senza doti,
e cu doti e senza doti,
e cu doti e senza doti,
schetta ha’ a ristari tirollallà!
Vitti ‘na crozza
      
Vitti ‘na crozza supra nu cannuni
fui curiusu e cci vozi spiari;
iddra m’arrispunniu cu gran duluri:
“Muriu senza toccu di campani!”

Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!
Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!

Si nni eru, si nni eru li me’ anni,
si nni eru, si nni eru e ‘un sacciu unni!
Ora ca su’ arrivati a ottant’anni,
chiamu la vita e morti m’arrispunni!

Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!
Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!

Cunzatimi, cunzatimi ‘stu lettu,
ca di li vermi fu’ manciatu tuttu,
si nun lu scuntu cca’ lu me piccatu,
lu scuntu all’atra vita a chiantu ruttu!

Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!
Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!

Cc’è nu jardinu ‘mmezzu di lu mari,
tuttu ‘ntissutu d’aranci e di sciuri,
unni l’aceddri cci vannu a cantari,
puru li pisci cci fannu l’amuri!










Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!
Tarallalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llalleru, ‘llallà!


Cuntradanza

Omini e fimmini, vi raccumannu
di stari attenti a lu me cumannu!
E stati attenti a nun sbagliari,
malafigura ‘unn’am’a fari.

Vi raccumannu ‘na cosa cchiù beddra,
di rispittari la fimmineddra.
Lei, pruvissuri, accuminciassi,
nui semu pronti a tutti li passi.

Li cavaleri tutti anavan,
facemu a li dami un cumpliman!
Mentri pirmetti chista sirata
la dama a bracciu e ‘a caminata.

Facemu rollu pi du’ minuti,
omini e fimmini cu i manu unciuti,
a la riversa giramu tanticchieddra,
senza taliari la cchiù beddra!

Ora sintiti ‘a me pinsata,
facemu tanticchia di caminata,
li dami arrestanu tutti a ‘na banna,
l’omini seguinu a cu li cumanna,
i cavalieri senza baccanu,
appressu di mia battiti li manu!















Post popolari in questo blog

LA COLLINA DELLA GIUDECCA